İnsan vücudunda ısı ve temas reseptörlerini keşfederek 2021 Nobel Tıp Ödülü’nü kazanan bilim insanları David Julius ve Ardem Patapoutian’ın, yedikleri acı biberden ilham aldıkları ortaya çıktı.
2021 Nobel Tıp Ödülü, ısı ve temas reseptörlerini keşfeden David Julius ve Ardem Patapoutian’a verildi.
”BU ÖNEMLİ VE DERİN BİR KEŞİF”
ABD’de yaşayan iki bilim insanı çalışmasıyla, insanların sinir uyarıları yoluyla sıcak, soğuk, temas ve basıncı nasıl algıladığının mekaniğini tanımladılar.
Nobel Meclisi ödülü, “Sıcağı, soğuğu ve dokunmayı hissetme yeteneğimiz hayatta kalmak için çok önemlidir ve çevremizdeki dünyayla etkileşimimizin temelini oluşturur” ifadeleriyle sahiplerine verirken Nobel Meclisi genel sekreteri Thomas Perlmann, keşfin “doğanın sırlarının kilidini açtığını ve moleküler düzeyde bu uyaranların nasıl sinir sinyallerine dönüştüğünü açıklıyor. Bu önemli ve derin bir keşif” dedi.
ACI BİBER YERKEN KEŞFETTİLER
İki bilim insanının Nobel Tıp Ödülü’ne giden yolunu acı biberin açtığı ortaya çıktı.
Bilim insanların keşiflerinin başlangıç noktasının David Julius’un acı biber yerken yanma hissi oluşturan keskin bir bileşik olan kapsaisin ile çalışması olduğu belirtildi.
Julius ve ekibi, duyusal nöronlarda ifade edilen ve acıya, ısıya ve dokunmaya tepki verebilen genlere karşılık gelen milyonlarca DNA parçasından oluşan bir kütüphane oluşturdu.
Daha sonra, duyarlılığa neden olan tek geni bulmak için bu koleksiyondaki genleri normalde kapsaisine tepki vermeyen hücrelere bağlayarak çalışmasını tamamladı.
DERİ VE İÇ ORGANLARDAKİ SENSÖRLERİN KEŞFİ
Patapoutian ise, dokunma ve basınç olarak hissedilen “mekanik uyaranlara” yanıt veren deri ve iç organlardaki sensörlerin keşfi üzerine çalıştı.
Meslektaşlarıyla birlikte, tek tek hücreleri bir mikro pipetle dürtüldüğünde tepki veren bir hücre hattı belirleyen ekip daha sonra reseptörleri kodlayabilecek 72 aday gen belirledi ve mekanik duyarlılıktan sorumlu olan geni tespit ederek çalışmasını tamamladı.
ACI BİBER İŞİN ÖZÜYDÜ AMA KEŞİF ÇOK DAHA DERİNDİ
Nobel Komitesi ise Julius daha sonra keşfettikleri bu kapsaisin reseptörünün, aynı zamanda ağrılı olarak algılanan sıcaklıklarda aktive olan bir ısı algılama reseptörü olduğunu fark etti.
Konu ile ilgili konuşan Nobel Meclisi genel sekreteri Thomas Perlmann, “Bu çok akıllıca bir şeydi çünkü acı biberin veya biberdeki kapsaisinin sinirleri veya ağrıyı tetiklediği biliniyordu. David Julius, bunun nasıl meydana geldiğinin moleküler mekanizmalarını gerçekten anlarsak, bunun bir atılıma yol açabileceğini düşündü” diye konuştu.
Perlmann, “Bu keşiflere giden yol sinirlerin gerçekte nasıl aktive edilebileceğine dair algılama mekanizmasıydı. Sıcaklık, mekanik, dokunma ve basınç gibi uyaranlarla karşılaştığımızda acı biber işin özüydü ama keşif bundan çok daha derindi” şeklinde konuştu.
David Julius
Ardem Patapoutian
